Երևանի Մետրոպոլիտեն

Երևանի Կարեն Դեմիրճյանի անվան մետրոպոլիտենը, որի սկզբնավորումը սերտորեն կապված է քաղաքի արդյունաբերության արագ զարգացման հետ, կարևոր նշանակություն ունի մայրաքաղաքի համար: 1960-ականների վերջին, երբ Երևանի բնակչությունը գերազանցել էր 700,000-ը, քաղաքը կանգնել էր տրանսպորտային ենթակառուցվածքը բարելավելու հրատապ անհրաժեշտության առջև։

Երևանի մետրոպոլիտենի պլանավորումը սկսվել էր 1960-ականներին, երբ ի սկզբանե առաջարկվում էր կառուցել բարձր արագությամբ ստորգետնյա տրամվայի գիծ, որը հետագայում կարող էր փոխարկվել լիարժեք մետրոյի համակարգի: Շինարարությունը պաշտոնապես սկսվել է 1972 թվականին, և 1977 թվականին ծրագիրը վերածվել է լիարժեք մետրոյի նախագծի: Երևանի մետրոպոլիտենը բացվել է 1981 թվականի մարտի 7-ին՝ սկզբում ունենալով 4 կայարան, որը հետագայում ընդլայնվել է մինչև 10 կայարան՝ ընդգրկելով 13.4 կիլոմետր տարածք։ Ցանցը կառուցվել է բարձր չափանիշներով՝ օգտագործելով թանկարժեք քարեր, ինչպիսիք են գրանիտը և մարմարը, իսկ կայարանները զարդարված են Հայաստանի հարուստ պատմությունը պատկերող բաս-ռելիեֆներով և դեկորատիվ պանելներով:

Երևանի մետրոպոլիտենի առաջին հատվածը բացվել է 1981 թվականի մարտի 7-ին ներառելով «Բարեկամություն» կայարանից «Սասունցի Դավիթ» կայարանները և բաց թողնելով «Հանրապետության հրապարակ» և «Զորավար Անդրանիկ» կայարանները։ «Հանրապետության հրապարակ» կայարանը բացվել է 1981 թվականի դեկտեմբերի 26-ին։ Գիծը երկարացվել է 1983 թվականի հուլիսի 11-ին՝ «Սասունցի Դավիթ» կայարանից մինչև «Գործարանային» կայարան։ Հետագա ընդլայնումները ներառում էին «Գործարանային» կայարանից «Շենգավիթ» հատվածը՝ 1985 թվականի դեկտեմբերի 26-ին, և «Շենգավիթ» կայարանից «Գարեգին Նժդեհի հրապարակ»՝ 1987 թվականի հունվարի 4-ին։ «Զորավար Անդրանիկ» կայարանը բացվել է 1989 թվականի դեկտեմբերի 2-ին։

Այսօր Երևանի մետրոպոլիտենը շարունակում է մնալ կարևորագույն տրանսպորտային համակարգ քաղաքում՝ ունենալով 41 վագոն և տարեկան սպասարկելով ավելի քան 25 միլիոն ուղևոր։ Մետրոյի զարգացումը, ինչպես նաև շինարարության ընթացքում առկա մարտահրավերներն ու ապագա ընդլայնման ծրագրերը արտացոլում են այս ենթակառուցվածքի կարևորությունը Երևանի քաղաքային զարգացման տեսլականում։