Խուստուփ լեռ

Խուստուփ լեռը գտնվում է Հայաստանի հարավում, Սյունիքի մարզում, Կապան քաղաքից մոտ 9-10 կմ հարավ-արևմուտք։ Այն Բարգուշատի լեռների հարավային ճյուղավորությունն է և ներառում է Կատար և Խուստուփ լեռնազանգվածները։ Խուստուփի լեռնազանգվածը առանձնանում է իր խիստ ռելիեֆով, բարձր ժայռերով և անզուգական բնությամբ։ Լեռան բարձրությունը 3201 մետր է, իսկ երկարությունը՝ 44 կմ։

Խուստուփ-Կատարի լեռները սկիզբ են առնում Կատար լեռնազանգվածի հյուսիսային մասից՝ Գիրաթաղի լեռնանցքից, ապա հատելով Ողջի գետը, միանում են Խուստուփի լեռնազանգվածին և հասնում Շիկահող և Ծավ գետերի միախառնման վայր։ Խուստուփը կազմված է պորֆիրիտներից, կրաքարերից և մերգիլիտներից, որոնք մերկացած են ժայռերի, քարափների և քարաբեկորային կուտակումների ձևով։ Լեռան ձյան հալոցքից առաջանում են բազմաթիվ աղբյուրներ ու գետակներ, որոնցից ձևավորվում է Վաչագան գետը։ Հարավ-արևելյան լանջերից սկիզբ են առնում Ողջի գետի աջ վտակները՝ Գեղանուշ և Վաչագան գետերը, իսկ հարավ-արևմտյան լանջից՝ Ծավ գետի ձախ վտակ Շիշկերտը։ Հյուսիս-արևելյան լանջերը անտառապատ են, հարավային լանջերը՝ ալպյան մարգագետիններով պատված։

Խուստուփը համարվում է սուրբ լեռ, որը կապված է հայկական մշակույթի և պատմական իրադարձությունների հետ։ Այն հայտնի է նաև Գարեգին Նժդեհի գերեզմանի գտնվելու վայրով, որը գտնվում է Կոզնի կոչվող աղբյուրի մոտ։ Նժդեհի գաղափարներին հավատարիմ ուխտավորները ամեն տարի այցելում են այստեղ։

Վերելք Խուստուփ

Խուստուփի վերելքը մեծ փորձառություն է պահանջում, սակայն այն անմոռանալի արկած է ինչպես փորձառու, այնպես էլ սկսնակ արշավականների համար։

Արշավախումբը վերելքը մեկնարկում է Կապան քաղաքից և հատուկ ամենագնաց մեքենաներով շարժվում դեպի Նավչայ, որտեղ կազմակերպվում է գիշերակաց վրաններում։ Առավոտյան, դեռ մթնշաղին, սկսվում է վերելքը դեպի գագաթ, որի ընթացքում հանդիպում են բյուրեղյա ջրով աղբյուրներ, որոնցից ամենահայտնին Կոզնի աղբյուրն է։ Վերջին 100 մետրը ժայռոտ է, ինչը պահանջում է լրացուցիչ ֆիզիկական պատրաստվածություն։ Գագաթ հասնելիս բացվում է աննկարագրելի տեսարան դեպի Զանգեզուրի լեռնաշղթա և Սյունիքի բարձրավանդակ, որն անմոռանալի փորձառություն է ստեղծում արշավականների համար։

Վերելքի առանձնահատկություններ

• Վերելքը տևում է մոտ 6-8 ժամ՝ կախված արշավականների պատրաստվածությունից։
• Խորհուրդ է տրվում ունենալ տաք հագուստ և հարմարավետ լեռնային կոշիկներ։
• Ամենահարմար ժամանակաշրջանը վերելքի համար՝ հունիս-սեպտեմբեր ամիսներն են, երբ եղանակը առավել բարենպաստ է։

Խուստուփի ուղևորությունը ոչ միայն բնության, այլև սեփական անձի բացահայտման հնարավորություն է։ Եթե փնտրում եք անմոռանալի արկած Հայաստանում, Խուստուփը պետք է լինի ձեր ցուցակում։