Հարավկովկասյան երկաթուղի

Հարավկովկասյան երկաթուղին (ՀԿԵ) Հայաստանի միակ երկաթուղային օպերատորն է, որն իրականացնում է միջքաղաքային, քաղաքամերձ և բեռնատար փոխադրումներ իր 780 կիլոմետրանոց ցանցի տարածքում: Հայաստանի երկաթուղային համակարգը, որի հիման վրա գործում է Հարավկովկասյան երկաթուղին, սկզբնապես կառուցվել է խորհրդային շրջանում: Հայաստանի առաջին երկաթուղային գիծը կառուցվել է 1899 թվականին՝ միացնելով Ալեքսանդրապոլը (այժմ՝ Գյումրի) և Թբիլիսին: Ցանցը զգալիորեն ընդլայնվել է խորհրդային շրջանում, հատկապես 1930-ական և 1950-ական թվականներին, երբ նոր կայարաններ ստեղծվեցին այլ շրջաններում ևս՝ դառնալով Հայաստանի ներկայիս երկաթուղային ենթակառուցվածքի հիմքը:

2008 թվականից հետո Հայաստանի երկաթուղիների շահագործումը փոխանցվեց Ռուսաստանի երկաթուղիներին՝ 30 տարվա վարձակալական պայմանագրով: Երկաթուղին համապատասխանեցված է ռուսական չափանիշերին, որը համահունչ է նաև հարևան երկրների չափանիշերի հետ:

ՀԿԵ-ն օգտագործում է երկու հիմնական տիպի գնացքներ ուղևորատար փոխադրումների համար.

1. ER2 գնացքներ: Սովետական ժամանակաշրջանի այս գնացքները բաղկացած են 3-4 վագոններից և օգտագործվում են տարբեր երթուղիներում, այդ թվում՝ Երևան-Արաքս և Երևան-Գյումրի։ 
2. EP2D գնացքներ: Ժամանակակից և ավելի հարմարավետ այս 2-վագոնանոց գնացքները ևս սպասարկում են Երևան-Երասխ և Երևան-Գյումրի երթուղիները։ Դրանք ապահովում են ժամանակակից և հարմարավետ ուղևորություն՝ առաջարկելով լրացուցիչ հարմարություններ։

Չնայած Հայաստանի երկաթուղային կապերը Ադրբեջանի, Թուրքիայի և Իրանի հետ փակ են 1993 թվականից ի վեր, երթուղին դեպի Վրաստան բաց է և առաջարկում է գեղեցիկ ճանապարհորդություն երկու երկրների տարածքով։ Ճանապարհորդությունը դեպի Թբիլիսի տևում է մոտ 10 ժամ, անցնելով այնպիսի գեղեցիկ քաղաքներով, ինչպիսիք են Գյումրին և Վանաձորը, իսկ դեպի Բաթումի ուղևորությունը տևում է մոտ 15 ժամ՝ ներառելով Սև ծովի գեղեցիկ ափերն ու տեսարանները։ Այս երթուղիները հարմար են այն ճանապարհորդների համար, ովքեր ցանկանում են հարմարավետ ճամփորդել՝ ուսումնասիրելով Հարավային Կովկասի բազմազան լանդշաֆտներն ու մշակույթները։