Էջմիածին վանական համալիր

ՏԵՂԵԿԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆ ԱՅՑԵԼՈՒՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Կոորդինատներ: 40°09'31" հս.լ., 44°17'44" արև.ե.
Մուտք: Գտնվում է Վաղարշապատ (Էջմիածին) քաղաքում՝ Երևանից մոտ 20 կմ արևմուտք։ Հասանելի է ավտոմոբիլային ճանապարհով, կան կանոնավոր ավտոբուսային և տաքսի ծառայություններ մայրաքաղաքից։

ԱԿՆԱՐԿ

Էջմիածնի Մայր Տաճարը, որը հայտնի է նաև որպես Սուրբ Էջմիածնի Մայր Տաճար, Հայ Առաքելական Եկեղեցու հոգևոր կենտրոնն է և աշխարհի ամենահին տաճարը, կառուցված 301-303 թվականներին։ Գտնվելով պատմական Վաղարշապատ քաղաքում՜ այս խորհրդանշական տաճարը հայկական քրիստոնեության խորհրդանիշ է և վկայում է Հայաստանի հարուստ մշակութային և կրոնական ժառանգության մասին։ Տաճարը ոչ միայն կրոնական վայր է, այլև ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային Ժառանգության օբյեկտ, որը ուխտավորներ և զբոսաշրջիկներ է ներգրավում ամբողջ աշխարհից։

ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Կառուցվածք։ Տաճարը խաչաձև հատակագծով ավանդական հայկական բազիլիկա է, որը ներառում է կենտրոնական հատված և երկու կողային կղզյակներ։ Տարիների ընթացքում տաճարը մի քանի անգամ վերանորոգվել է՝ պահպանելով վաղ քրիստոնեական և միջնադարյան հայկական ճարտարապետության տարրերը։ Հիմնական կառույցը տուֆից է, ունի գմբեթավոր զանգակատուն, որը հայկական եկեղեցու ճարտարապետության հայտնի առանձնահատկությունն է։
Գմբեթ և զանգակատուն։ Կենտրոնական գմբեթը, որը հայկական կրոնական կառույցների գլխավոր տարրերից է, հիմնված է չորս մեծ սյուների վրա։ Զանգակատունը կառուցվել է 17-րդ դարում և ունի երեք շերտեր՝ զարդարված նուրբ փորագրություններով և խորհրդանշական բարձրաքանդակներով։
Զարդարանքներ՝ Տաճարի ինտերիերը զարդարված է որմնանկարներով, փորագրություններով և մոզաիկաներով։ Պատերի վրա պատկերված են բիբլիական տեսարաններ, սրբեր և Հայ Եկեղեցու պատմությունը։ Հատկապես տպավորիչ է խորանը՝ հարուստ զարդանախշերով զարդարված բարձր առաստաղով։
Մատուռներ՝ Բացի հիմնական կառույցից, Էջմիածնի Մայր Տաճարը ներառում է մի քանի մատուռներ, որոնք նվիրված են տարբեր սրբերի, ինչպես նաև զանգակատուն, որը գտնվում է մուտքի վերևում։

ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՈՒՄ

Էջմիածնի Մայր Տաճարը իր երկար պատմության ընթացքում ունեցել է բազմաթիվ վերականգնողական աշխատանքներ՝ պահպանելու համար իր ճարտարապետական ամբողջականությունն ու պատմական նշանակությունը։ Ամենախոշոր վերանորոգումը տեղի է ունեցել 17-րդ դարում, երբ տաճարը ընդլայնվել է և կառուցվել է զանգակատունը։ Վերջին տարիներին պահպանման աշխատանքները կենտրոնացած են եղել շենքի կառուցվածքային կայունության պահպանման, վնասված որմնանկարների վերականգնման և նուրբ փորագրությունների պահպանման վրա։ Որպես ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային Ժառանգության օբյեկտ, տաճարը պաշտպանվում է միջազգային օրենքներով, ապահովելով նրա անվնաս փոխանցումը ապագա սերունդներին։

ՏԵՂԱԿԱՆ ԼԵԳԵՆԴՆԵՐ ԵՎ ՄՇԱԿՈՒՅԹ

Էջմիածնի Մայր Տաճարը լի է ավանդույթներով և հոգևոր նշանակությամբ։ Ըստ հայկական ավանդույթի՝ այն աշխարհի առաջին պաշտոնական քրիստոնեական տաճարն է, որը 301 թվականին նշանավորել է քրիստոնեության ընդունումը Հայաստանում որպես պետական կրոն։ Տաճարի վայրը որոշվել է Գրիգոր Լուսավորչի տեսիլքով, որում նա տեսել է Քրիստոսին երկնքից իջնելիս և տաճարի կառուցման վայրը նշելիս։ "Էջմիածին" անվանումը թարգմանվում է որպես "Միածնի Իջնելը"՝ վկայակոչելով այս աստվածային տեսիլքը։ Դարերի ընթացքում տաճարը եղել է ուխտի, հավատի և ազգային ինքնության կենտրոն հայերի համար ամբողջ աշխարհում։ Այն ծառայում է որպես Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի նստավայր, ով Հայ Առաքելական Եկեղեցու հոգևոր առաջնորդն է՝ դարձնելով այն Հայաստանի կրոնական և մշակութային կյանքի կենտրոն։